O inwestycji
Rys historyczny
Odbudowa Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej 6, 8 i 10/12 zakłada przywrócenie historycznych gmachów w formie z sierpnia 1939 roku. Miejsce, które przez niemal 400 lat tętniło życiem, już niedługo powróci na mapę Warszawy.
To tutaj mieściły się jedne z najważniejszych instytucji II Rzeczpospolitej Polskiej: Sztab Generalny Wojska Polskiego w Pałacu Saskim oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Pałacu Brühla.
W Pałacu Saskim stoczono „bitwę umysłów” o przyszłość odrodzonego państwa polskiego – pracowali tu oficerowie i kryptolodzy odpowiedzialni za złamanie szyfrów Armii Czerwonej, czym bezpośrednio przyczynili się do zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej 1920 roku. Dekadę później w murach Pałacu podjęto się kolejnego niemożliwego zadania – złamania szyfru „Enigmy”. Trud ten podjęli wybitni matematycy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. W ostatnich dniach grudnia 1932 roku osiągnęli sukces, kod niemieckiej maszyny szyfrującej został złamany.
Z Pałacem Saskim wiąże się wiele istotnych dla naszej historii postaci. Jedną z nich jest Fryderyk Chopin, który wraz z rodziną mieszkał w prawym skrzydle budynku do 1817 roku. Właśnie w tym miejscu objawił się jego muzyczny geniusz – skomponował tu swoje pierwsze utwory: Polonez B-dur i Polonez g-moll.
Sąsiedni Pałac Brühla był perłą rokokowej architektury Warszawy. Gmach nierozerwalnie wiąże się z historią odrodzonej dyplomacji II RP, znajdowało się w nim bowiem Ministerstwo Spraw Zagranicznych. W latach 20. i 30. XX wieku nastąpił rozkwit polskiej sztuki użytkowej, której wizytówką stał się przebudowany pod kierownictwem arch. Bohdana Pniewskiego Pałac. W ślad za nim również inne polskie placówki dyplomatyczne stały się miejscami promowania polskiego designu.
Odbudowa budynków tworzących przed 1939 rokiem zachodnią pierzeję pl. Piłsudskiego jest ważna także z urbanistycznego punktu widzenia. Ten największy kompleks pałacowy Warszawy tworzył plastycznie i krajobrazowo spójną przestrzeń, domykającą plac. Jego przywrócenie zwieńczy dzieło powojennej odbudowy stolicy.
Harmonogram inwestycji
2018
11 listopada 2018 roku, podczas obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, Prezydent RP Andrzej Duda inauguruje odbudowę Pałacu Saskiego, ogłaszając deklarację o restytucji Pałacu Saskiego jako trwałego pomnika niepodległości oraz symbolu ciągłości państwowej.
2019 - 2020
Trwają prace wielostronnego zespołu roboczego, w skład którego wchodzą przedstawiciele Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Senatu RP, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, Miasta Stołecznego Warszawy i stowarzyszenia Saski 2018. Mają one na celu wypracowanie wspólnego porozumienia dotyczącego projektu odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej.
2021
Uroczyste podpisanie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie przez Prezydenta RP, 15 sierpnia 2021 roku.
Powołanie spółki celowej odpowiedzialnej za odbudowę Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 1 grudnia 2021 roku.
2022
Przygotowanie harmonogramu inwestycji, rozpoczęcie kwerendy historycznej, przeprowadzenie badań geofizycznych, dendrologicznych, petrograficznych i innych, ponowne odsłonięcie reliktów Pałacu Saskiego.
2023
Ogłoszenie konkursu architektonicznego na projekt budynków zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego: Pałacu Brühla, Pałacu Saskiego i kamienic od strony ul. Królewskiej.
2025
Wybór Generalnego Wykonawcy.
2030
Oddanie do użytku gmachów Pałacu Brühla, Pałacu Saskiego i kamienic od strony ul. Królewskiej.
Prace przygotowawcze
W pierwszych miesiącach funkcjonowania spółki celowej Pałac Saski sp. z o.o. opracowano szczegółowy harmonogram inwestycji, dzięki któremu udało się pozyskać kolejne decyzje administracyjne oraz zawrzeć porozumienia i umowy dzierżawy z zarządcami nieruchomości wchodzących w obszar prac związanych z odbudową zachodniej pierzei pl. marsz. J. Piłsudskiego. W sierpniu 2022 roku część tego obszaru wygrodzono i przeprowadzono na nim prace mające na celu odkrycie zasypanych reliktów Pałacu Saskiego. Odsłonięte już w całości zabytkowe mury można podziwiać przez umieszczone w ogrodzeniu terenu inwestycji wizjery. Opracowane zostały również programy prac, które pozwolą na odsłonięcie pozostałości Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej, w tym prac archeologicznych. Wykonane zostało tymczasowe przyłącze do sieci elektroenergetycznej, zabezpieczono instalację do doraźnego odprowadzania wody do kanalizacji miejskiej, aby uniknąć powstawania zastoisk wody opadowej i roztopowej w wykopie archeologicznym, oraz opracowano i wdrożono projekt czasowej organizacji ruchu w rejonie ulicy Królewskiej i Wierzbowej.
Realizując inwestycję z uwzględnieniem potrzeb poszanowania zasad ochrony środowiska i dbałości o najmniejsze detale przy odtwarzaniu zabytkowych obiektów, spółka podjęła współpracę z szeregiem uczelni i instytucji, takich jak Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Uniwersytet Warszawski, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu czy Muzeum Ziemi Państwowej Akademii Nauk. Wspólne działania pozwoliły na opracowanie m.in. ekspertyzy dendrologicznej i arborystycznej Ogrodu Saskiego, badań petrograficznych baz kolumn nad Grobem Nieznanego Żołnierza, a także badań geofizycznych.
Więcej informacji na temat dotychczasowych działań inwestycyjnych:
Planowane funkcje odbudowanych gmachów
W ramach projektu odbudowane zostaną Pałac Saski, Pałac Brühla i trzy kamienice przy ul. Królewskiej w Warszawie. Zgodnie z zapisami ustawy z dn. 11 sierpnia 2021 roku o realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie odtworzone gmachy zostaną przeznaczone na potrzeby Kancelarii Senatu RP, Mazowieckiego Urzędu wojewódzkiego oraz instytucji prowadzących działalność kulturalną i społecznie użyteczną. Pałac Saski stanie się miejscem opowieści o polskiej historii, tradycji i kulturze, przestrzenią wymiany myśli i poglądów, działalności edukacyjnej i kulturalnej. Odtworzone gmachy stanowić będą nową wizytówkę miasta, otwartą dla szerokiego grona odbiorców.
Forma Grobu Nieznanego Żołnierza
Szczególny pomnik ku czci bohaterów poległych podczas walk w obronie ojczyzny blisko 100 lat temu został umieszczony w arkadach Pałacu Saskiego. 1 listopada 1925 roku złożono tu szczątki Nieznanego Żołnierza, symbolicznie upamiętniając wszystkich, którzy walczyli o wolność Rzeczpospolitej. Proces wyburzania Pałacu Saskiego w grudniu 1944 roku przetrwał jedynie fragment środkowych arkad z centralną częścią monumentu. Po wojnie pomnik odtworzono w formie trwałej ruiny. Ta wymowna symbolika zostanie zachowana i podkreślona w odbudowanej kolumnadzie Pałacu Saskiego, a Grób Nieznanego Żołnierza odzyska swój pierwotny kształt.
