Kontrast
Czcionka
aktualności

Koncepcja „Zielonej Osi Saskiej”

Odbudowa Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej kojarzy się przede wszystkim z zabytkowymi gmachami, które zniknęły z przestrzeni placu Piłsudskiego w wyniku wojennych działań nazistowskich Niemiec i które, na mocy ustawy z 11 sierpnia 2021 roku, mają powrócić w kształcie z ostatniego dnia sierpnia 1939 roku. Należy jednak pamiętać, że teren inwestycji to również bezpośrednie sąsiedztwo z jednym z najstarszych i najbardziej znanych polskich parków miejskich: Ogrodem Saskim, który dziś pełni skromną rolę parku przechodniego. By przywrócić dawny blask temu miejscu, spółka celowa Pałac Saski sp. z o.o. wychodzi z inicjatywą „Zielona Oś Saska”.

Mając na uwadze dobro zielonej przestrzeni w sercu Warszawy, Pałac Saski sp. z o.o. proponuje nawiązanie współpracy z organami miasta celem przeprowadzenia kompleksowej rewitalizacji Ogrodu Saskiego w duchu zrównoważonego rozwoju, promowania bioróżnorodności i przeciwdziałania zmianom klimatycznym. W ramach swych działań przy odbudowie zachodniej pierzei placu Piłsudskiego, spółka oferuje wsparcie w wykonaniu pełnej diagnozy stanu zasobów przyrodniczych, prowadzeniu monitoringu przyrodniczego oraz pielęgnacji zadrzewień parkowych, by poprawić kondycję drzew i zapewnić bezpieczeństwo osób odwiedzających ogród. Wszystkie proponowane działania wykonane zostaną z dbałością o ciągłość historyczną szaty roślinnej, z poszanowaniem najstarszych egzemplarzy drzew. Więcej informacji na temat ich ochrony zdradza dr hab. Ewa Zaraś-Januszkiewicz, adiunkt Katedry Ochrony Środowiska i Dendrologii SGGW, w jednym z poprzednich artykułów.

Relikty Pałacu Saskiego na tle Ogrodu Saskiego, 2022. Fot. M. Sawiński

Ogród Saski jak za dawnych lat

W perspektywie długoterminowej, spółka proponuje współpracę przy przywróceniu walorów Ogrodu Saskiego z okresu międzywojennego, odchodząc od współczesnego, przechodniego charakteru ogrodu, na rzecz jego dawnego wizerunku zielonego salonu Warszawy. Kluczowymi elementami rewitalizacji byłyby wymiana nawierzchni bitumicznych, które negatywnie wpływają na bilans wodny i termiczny przestrzeni, stworzenie nisz ekologicznych dla fauny miejskiej, takiej jak ptaki czy jeże i wiewiórki, oraz odtworzenie układów zieleni zgodnie z regułami ogrodnictwa historycznego.

W proponowanej koncepcji gospodarka zielenią wokół terenu realizowanej inwestycji nie będzie skupiać się wyłącznie na Ogrodzie Saskim. Plac Piłsudskiego z odbudowanymi pałacami i kamienicami ma być miejscem przyjaznym mieszkańcom i tętniącym życiem, a stworzeniu takiej atmosfery sprzyjać będzie niewątpliwie zwiększenie powierzchni terenów zielonych. We współpracy z ekspertami ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego opracowywana jest koncepcja zadrzewienia przestrzeni placu po obu jego stronach, od ul. Królewskiej i Wierzbowej.

Warszawa, Ogród Saski, 1900-1904. Źródło: Polona

Historyczna Oś Saska

Plan pierwszego oblicza Osi Saskiej przypominał dwa odwrócone wachlarze. Linia osi biegła od Krakowskiego Przedmieścia, kontynuując przez dzisiejszy pl. Piłsudskiego i historyczny Pałac Saski, aż po dzisiejsze Hale Mirowskie (dawne Koszary Mirowskie). Dziś o założeniu tym przypomina pamiątkowa płyta wyznaczającą początek osi. Ogród Saski to nie tylko zielona wyspa w sercu współczesnej Warszawy zapewniająca tlen, miłe oku widoki czy po prostu spokojne miejsce na chwilę wytchnienia – to także przestrzeń nierozerwalnie związana z historią stolicy. Niezwykle szykowny park, który stworzono dla króla Augusta II w stylu francuskim, został bowiem udostępniony mieszkańcom Warszawy już w 1727 roku. Tym samym ogród stał się pierwszym parkiem publicznym stolicy, a nawet całej Polski. To jednak nie jedyna jego palma pierwszeństwa: to także na tym terenie, w nieistniejącym już budynku Operalni, w 1765 roku, po raz pierwszy wystąpił polski profesjonalny zespół aktorski, dając początek współczesnemu Teatrowi Narodowemu. Wiek dziewiętnasty przyniósł istotne zmiany: po zniszczeniach okresu insurekcji kościuszkowskiej ogród odrodził się w nowej formie, porzucając geometryczny rygor na rzecz łagodniejszych kształtów parku angielskiego. Ten otwarty salon Warszawy w drugiej połowie wieku tętnił życiem – o tym, jak ważne dla socjety były spacery jego alejkami, wspominał choćby Bolesław Prus. Przychodzono tu także do wód mineralnych, odwiedzano kawiarnię, a także oglądano sztuki w Teatrze Letnim.

aktualności

Konferencja „Dziedzictwo kultury a proces inwestycyjny” w Katowicach

8 kwietnia 2024 r. w Muzeum Śląskim w Katowicach odbędzie się konferencja naukowa pod tytułem „Dziedzictwo kultury a proces inwestycyjny”. Organizatorem wydarzenia jest Centrum Badawcze Publicznego Prawa Konkurencji i Regulacji Sektorowych Uniwersytetu Śląskiego wspólnie z Muzeum Śląskim, Głównym Instytutem Górnictwa oraz Szkołą Główną Handlową. Celem konferencji jest pochylenie się nad wpływem zabytków nieruchomych na aspekty […]

Zabytkowe mury Pałacu Saskiego zadaszone

W marcu 2024 r. zakończyły się prace związane z budową zadaszenia nad zabytkowymi piwnicami Pałacu Saskiego. Tym samym pozostałości pałacowych murów zyskały ochronę przed niekorzystnym wpływem opadów atmosferycznych na obszarze ponad 2100 m2. Dwie niezależne metalowe konstrukcje z pokryciem z membrany PVC wykonała firma Protan Elmark. Budowa zadaszenia nad reliktami Pałacu Saskiego Odsłonięte w ramach […]

Badania archeologiczne na terenie Pałacu Brühla – sezon 2023

Za nami pierwsze badania archeologiczne na terenie dawnego Pałacu Brühla. W ciągu pół roku prac znaleziono i zinwentaryzowano niemal 10 tysięcy obiektów pochodzących z różnych okresów funkcjonowania pałacu. Jednocześnie badania archeologiczne pozwoliły skonfrontować dane historyczne na temat planu Pałacu Brühla ze stanem faktycznym, odkrywając nieznane wcześniej losy tego miejsca. Choć prace objęły już obszar ponad […]
Pozostałości ceglanych murów Pałacu Saskiego oraz obok nowe bloki betonowe będące elementem konstrukcji zadaszenia reliktów. W tle dwa dźwigi - większy, żółty z wyższym wysięgnikiem po lewej stronie i mniejszy pomarańczowy po prawej. Za dźwigami po prawej stronie powstająca metalowa konstrukcja zadaszenia, po lewej za ogrodzeniem fragment Grobu Nieznanego Żołnierza.

Zadaszenie reliktów Pałacu Saskiego

Trwa budowa zadaszenia nad wpisanymi do rejestru zabytków reliktami piwnic Pałacu Saskiego. Powstające na łącznej powierzchni ponad 2100 m2 konstrukcje pozwolą ochronić zabytkowe mury przed negatywnym wpływem warunków atmosferycznych. Ze względu na szczególny charakter historycznej i reprezentacyjnej przestrzeni pl. Piłsudskiego oraz zapisy ustawy o odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ul. Królewskiej, cały […]

Odbuduj z nami trzysta lat polskiej historii

Dzięki przysyłanym zdjęciom z domowych archiwów, Fototeka Pałacu Saskiego nieprzerwanie rozrasta się. Każde nowe ujęcie tego gmachu, jak i Pałacu Brühla i trzech kamienic przy ul. Królewskiej, które trafia do wspólnie tworzonego albumu, może pomóc w odbudowie. Więcej o celu Fototeki, odbudowy, jak i żmudnym procesie przywrócenia zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego w Warszawie, opowiadają Mariusz […]
Wielokolorowa grafika, niebieskie cyfry "2024", białe "32" i napis "FINAŁ AUKCJE" (litery pomarańczowe, żółte i różowe" oraz czerwone serce z białym napisem "wielka orkiestra świątecznej pomocy"

Gramy z WOŚP: zwiedzanie piwnic Pałacu Saskiego

Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy gra już po raz 32. W tym roku wylicytować można również ekskluzywny spacer wokół piwnic Pałacu Saskiego. Zwycięzca licytacji wraz z osobą towarzyszącą będzie miał okazję zobaczyć z bliska historyczne mury i dowiedzieć się więcej o procesie odbudowy. Pałac Saski na aukcji WOŚP Kolejny finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy odbędzie się już […]

2023: podsumowanie działań Pałac Saski sp. z o.o.

Minęły dwa lata odkąd ruszyła inwestycja odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz trzech kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie, realizowana w oparciu o przyjętą przez Sejm i Senat ustawę z 11 sierpnia 2021 r. Po odsłonięciu reliktów piwnic Pałacu Saskiego przyszedł czas na archeologiczne eksploracje terenu Pałacu Brühla. Owocem pierwszego etapu badań na tym obszarze […]

Co o odbudowie Pałacu Saskiego sądzą Polacy?

Jeszcze przed powołaniem spółki odpowiedzialnej za odbudowę zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego przeprowadzono ogólnopolskie badania społeczne na temat świadomości i poglądów związanych z historią i odbudową Pałacu Saskiego. Podobne sondaże zrealizowano ponownie z końcem roku 2022 i 2023, a ich celem było rozpoznanie ewentualnych zmian w postrzeganiu inwestycji odbudowy. Świadomość historyczna, jak i wiedza o odbudowie […]

Zabytki i zagadki archeologiczne z wykopalisk Pałacu Brühla

Już na samym początku prace archeologiczne na terenie dawnego kompleksu Pałacu Brühla przyniosły niespodziewane znaleziska, takie jak połowicznie zachowana rzeźba „Chwała”. Kolejne tygodnie i miesiące działań również nas nie rozczarowały. W toku prac znaleziono wiele mniejszych, ale równie ciekawych zabytków ruchomych, które odsłaniają przed nami kolejne karty historii tego miejsca. Z ziemi wyłoniono nawet istne […]
okładka cyklu filmów na temat Pałacu Saskiego i Pałacu Brühla. Na samym środku napis "FENOMEN" na beżowym tle.

Fenomen Pałaców Saskiego i Brühla – cykl na YouTube

Historię Pałaców Saskiego i Brühla nie sposób streścić w kilku słowach, ale można przybliżyć jej najciekawsze rozdziały w dwunastu krótkich filmach.  W cyklu „Fenomen”, który publikujemy co tydzień na naszym kanale YouTube, historycy, archeolodzy i znawcy architektury m.in. pasjonująco tłumaczą, jak kryptolodzy z Pałacu Saskiego pomogli pokonać III Rzeszę czy pokazują, jak jadano na królewskim dworze. […]